Εθελοντική Δασοπροστασία Δήμου Καισαριανής

Μέλη της Εθελοντικής Ομάδας «επί το έργον»

Η διαχρονική απουσία υποδομών αντιπυρικής προστασίας από το κράτος γέννησε την ανάγκη δημιουργίας της Εθελοντικής Ομάδας Δασοπροστασίας του δήμου Καισαριανής, μία από τις παλιότερες εθελοντικές ομάδες, που ξεκίνησε το 1985 με πρωτοβουλία του αείμνηστου κομμουνιστή δημάρχου Παναγιώτη Μακρή.

Ακόμα και σήμερα, αυτή η εθελοντική ομάδα, σε συνεργασία με το δήμο Καισαριανής και την Πυροσβεστική, δίνει μάχες για να προστατεύσει το βουνό.

Ολα αυτά τα προβλήματα, αλλά και η προσπάθεια της Εθελοντικής Ομάδας, αναδεικνύονται μέσα από το οδοιπορικό του «Ριζοσπάστη» στο βουνό του Υμηττού, έναν από τους σημαντικότερους πνεύμονες πρασίνου της Αττικής, με μεγάλη ποικιλία χλωρίδας και πανίδας (καταφύγιο άγριας ζωής), αξιόλογα φυσικά μνημεία, όπως τα σπήλαια που σχηματίζονται στις πλαγιές του.

Ο «Ριζοσπάστης» μίλησε με τον Θανάση Εξαρχόπουλο και τον Αντώνη Νομικό από την Εθελοντική Ομάδα Δασοπροστασίας του δήμου Καισαριανής. Τους συναντήσαμε στο Πυροφυλάκιο, «περπατήσαμε» μαζί τους στο βουνό και συζητήσαμε στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης, που εγκαινίασε πριν από μερικές εβδομάδες ο δήμος Καισαριανής.

Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης

Εκτός από το σημαντικό έργο της Ομάδας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα όσα μας είπαν για τον εθελοντισμό, όπως και για διάφορες ΜΚΟ, ομάδες και συλλόγους που δραστηριοποιούνται στη δασοπροστασία και από πίσω τους κρύβονται η απεμπόληση της κρατικής ευθύνης και τα σχέδια ιδιωτών να βάλουν χέρι στα δάση.

Η Εθελοντική Ομάδα Δασοπροστασίας του δήμου Καισαριανής έχει συμμετάσχει σε πάρα πολλές προσπάθειες κατάσβεσης πυρκαγιών, μετά από εκπαίδευση (και στην Πυροσβεστική), γιατί - όπως τονίζουν - ενδιαφέρει πρώτιστα να κινούνται με ασφάλεια οι εθελοντές για να κάνουν σωστά τη δουλειά τους.

Για το ρόλο της Ομάδας, ο Θ. Εξαρχόπουλος μας λέει: «Εκείνο που ζητάμε είναι εκπαίδευση από το κράτος, εξοπλισμό, για να μπορούμε να κινούμαστε με ασφάλεια. Οι εθελοντές κατά την γνώμη μας δεν είναι - όπως λένε αρκετοί - τα "κορόιδα" που θα πάνε να καλύψουν ανάγκες και δεν θα πάρουν λεφτά. Δεν πάμε να καλύψουμε πάγιες θέσεις εργασίας. Το λέμε αυτό γιατί πολλές φορές μας ρωτάνε "Τι κάνετε εσείς εδώ, μπαλώνετε τις τρύπες της Πυροσβεστικής;". Οχι.

Οταν όμως η Πυροσβεστική φτάσει στο όριό της και δεν μπορεί να κάνει τίποτα, εμείς είμαστε εκεί. Είμαστε εδώ, γιατί εδώ είναι η γειτονιά μας, είναι τα σπίτια μας. Συνεργαζόμαστε με την Πυροσβεστική, αλλά το πρόβλημα είναι ότι την αποδυναμώνουν συνέχεια, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να λειτουργήσει σωστά, γιατί - το τονίζουμε πάντα - η Πυροσβεστική είναι υπεύθυνη για την πυροπροστασία της χώρας».

Οπως εξηγεί, «στην αρχή ξεκινήσαμε με 10 - 15 άτομα να κάνουμε βάρδιες και να φυλάμε το βουνό, με πολύ κόπο και μηδενικά μέσα. Σήμερα, υπάρχουν γύρω στους 130, αποκλειστικά εθελοντές, κανένας έμμισθος. Οσοι έρχονται, ενδιαφέρονται για τον διπλανό τους, για το κοινό αγαθό.

Εμείς κάνουμε επιτήρηση, να δούμε έγκαιρα μια φωτιά, γιατί σβήνει πολύ γρήγορα στην αρχή, όταν ξεκινάει, κι αμέσως μετά κάνουμε την πρώτη προσβολή, γι' αυτό έχουμε και μικρά πυροσβεστικά, ευέλικτα, που μπορούν να κινηθούν γρήγορα και να ρίξουν νερό. Αμέτρητες είναι οι φορές που έχουμε κάνει κάτι τέτοιο και έχει σταματήσει η φωτιά χωρίς να πάρει διαστάσεις. Οταν υπάρχουν άσχημες καιρικές συνθήκες και ξεφεύγει, τότε κάνουμε επικούρηση. Υπάρχουν πυροφυλάκια στο βουνό. Οι εθελοντές, μετά τη δουλειά τους, πηγαίνουν σπίτι τους, τρώνε, αλλάζουν και έρχονται, παίρνουν ασύρματο, χάρτη, κιάλια και κάνουν τη βάρδιά τους».

«Το 2008 έκοψαν να μας δίνουν εξοπλισμό λόγω κρίσης», λένε οι δύο εθελοντές. «Και αυτά που προβλέπονταν από κονδύλια των 2006, 2007 και 2008, ακόμα τα περιμένουμε... Η Περιφέρεια δεν μας έχει αποδώσει ακόμα αυτά τα περίπου 40.000 ευρώ σε εξοπλισμό, γιατί εμείς δεν δεχόμαστε χρήματα. Λίγο - πολύ μας λένε ότι το Δημόσιο δεν μπορεί να προμηθευτεί υλικά για να μας δώσει - π.χ. ρούχα, μέσα ατομικής προστασίας, μέσα πυρόσβεσης, σωλήνες από αντλίες που καίγονται, υλικά για γραμματεία, ασύρματους, μπαταρίες, ηλεκτρονικό υπολογιστή κ.ά. Αυτά είναι δικαιολογίες. Οταν η κ. Δούρου ανέλαβε, είχε έρθει στο Πυροφυλάκιο και είπε ότι θα λυθεί το θέμα. Τελειώνει η θητεία της και ακόμα τίποτα...

Για παράδειγμα, έχουμε ένα πυροσβεστικό 18 χρόνων. Χρειάζονται κάποια στιγμή και ανανεώσεις του εξοπλισμού, και δεν μιλάμε για τα μέσα προσωπικής προστασίας, στολές, αρβύλες, που έχουν αντικειμενικά ένα χρόνο ζωής και ο δήμος φέτος μας ενίσχυσε. Οι δυνάμεις όμως ενός δήμου είναι μικρές. Με νύχια και με δόντια προσπαθούμε να κρατάμε τον εξοπλισμό όσο το δυνατόν περισσότερο, γιατί ξέρουμε ότι τον έχει πληρώσει ο λαός.

Να σημειωθεί ότι βασικά έξοδα της Ομάδας, όπως καύσιμα, ασφάλιση των αυτοκινήτων κ.ά., τα καλύπτει ο δήμος. Επίσης, η δημοτική επιχείρηση καλύπτει τους εθελοντές που κάνουν τις βάρδιες, για παράδειγμα σε τροφοδοσία, όταν υπάρχει υψηλός κίνδυνος».

Για την ανάγκη συντήρησης των χωματόδρομων στο βουνό, οι οποίοι γεμίζουν κλαδιά από τα δέντρα και δεν μπορεί να περάσει το πυροσβεστικό, αναφέρουν στον «Ριζοσπάστη»: «Φέτος ήρθε η Πυροσβεστική, έκανε αυτοψία σε όλο τον Υμηττό και ζητάει να βελτιωθούν. Ποιος θα το κάνει; Το Δασαρχείο, που λέει ότι έχει μόνο 20 χιλιάρικα; Ετσι, τουλάχιστον για έναν δρόμο που είχε κλείσει και ήταν πολύ επικίνδυνος, αφού τους ενημερώσαμε, πιάσαμε και τον καθαρίσαμε από τα κλαδιά. Αλλά δεν μπορούμε εμείς να καλύψουμε τα πάντα. Ούτε είναι αυτός ο ρόλος μας. Στην εγκατάλειψη θα πάμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε. Αλλά πού είναι ο ρόλος του κράτους, της Δασικής Υπηρεσίας, του υπουργείου Περιβάλλοντος;».

Οι δύο εθελοντές αναφέρονται επίσης στην τάση που υπάρχει να δημιουργηθούν δημοτικές εθελοντικές ομάδες, με στόχο να περάσουν καθήκοντα της Πυροσβεστικής στους δήμους, με απρόβλεπτες συνέπειες. «Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο, γιατί πρώτα απ' όλα οι δήμοι είναι υποχρηματοδοτούμενοι, τσακισμένοι. Θα το ξεκινήσουμε, λένε στην αρχή, μήπως δώσουμε και καμία θέση εργασίας, μετά θα πούνε δεν φτάνουν τα λεφτά, άρα να το περάσουν σε ιδιώτη».

Αναφέρονται ακόμα στους κινδύνους από τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες, που δεν εγκαταλείπουν τα σχέδια για διάνοιξη δρόμων και «τρύπημα» του βουνού, αλλά και στη διεκδίκηση κομματιών από την Εκκλησία (π.χ. στον Καρέα ή στου Παπάγου).

Ιδιαίτερη αναφορά κάνουν στη «Φιλοδασική»: «Είναι μια ΜΚΟ που της έχει αναγνωριστεί από τις κυβερνήσεις ένα μεγάλο κομμάτι κατά ιδιοκτησία και ένα πολύ μεγαλύτερο κατά χρήση στον Υμηττό. Εμείς πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να ανήκει σε ιδιοκτησία το βουνό. Λένε ότι προστατεύουν το δάσος κι ότι κάνουν αυτό που έπρεπε να κάνει το Δασαρχείο... Μα γιατί δεν δίνουν κονδύλια στη Δασική Υπηρεσία, που έχει την ευθύνη να κάνει και την πρόληψη και την αστυνόμευση στα δάση; Αυτή είναι υπεύθυνη. Το δάσος είναι κοινωνικό αγαθό. Δεν μπορεί να ανήκει σε έναν. Δεν μπορεί να υπάρχουν ιδιοκτησίες στα δάση. Αυτή είναι η λογική μας σαν εθελοντική ομάδα. Με τη λογική τους, δηλαδή, εμείς που είμαστε εδώ 33 χρόνια και φυλάμε το βουνό, πρέπει να ζητήσουμε οικόπεδα;».

Η Εθελοντική Ομάδα κάνει μεγάλη προσπάθεια για την ευαισθητοποίηση των παιδιών και γενικότερα του κόσμου για το δάσος και τη σημασία του. Φέτος, εκπαίδευσαν και μίλησαν σε 400 παιδιά από το καμπ του δήμου, ενώ έγιναν και ενημερώσεις σε σχολεία. Μάλιστα, τώρα, με τη δημιουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης του δήμου Καισαριανής, η αξιοποίησή του θα συμβάλει ιδιαίτερα σε αυτές τις προσπάθειες.

«Με προσωπική δουλειά εθελοντών της δασοπροστασίας και κάλυψη από το δήμο σε υλικά, καταφέραμε και το κάναμε να στέκεται. Θα αξιοποιηθεί ιδιαίτερα από το Σεπτέμβρη για σχολεία, για παιδιά, για ανθρώπους που επισκέπτονται το βουνό. Η προσπάθειά μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο, είναι καθήκον όλων να προστατεύουμε το βουνό», λένε.

Ο Α. Νομικός αναφέρει ένα χαρακτηριστικό παιχνίδι που μαθαίνουν στα παιδιά για την αξία τού να παλεύεις ομαδικά σε σχέση με το να παλεύεις μόνος: «Οταν μιλάμε στα παιδάκια για το δάσος, τα βάζουμε ένα ένα να τρέξουν με έναν κουβά με λίγο νερό, να σβήσουν την υποτιθέμενη φωτιά, σκυταλοδρομικά. Μετά τα βάζουμε σε μια σειρά - αλυσίδα και το ένα δίνει τον κουβά στο άλλο, για να πηγαίνουν ξεκούραστα και γρήγορα πολλοί κουβάδες και να φεύγουν. Ετσι μαθαίνουν πως αν παλέψουμε όλοι μαζί φέρνουμε καλύτερα αποτελέσματα».

Τέλος, όπως μας είπαν, η ανταμοιβή της Εθελοντικής Ομάδας Δασοπροστασίας του δήμου Καισαριανής είναι οι εύστοχες παρατηρήσεις των παιδιών: «Ανταμοιβή μας είναι το χειμώνα να μπορούμε να χαιρόμαστε ένα καταπράσινο δάσος, να μπορούμε να βλέπουμε τα ματάκια των παιδιών, από τα οποία έχουμε δανειστεί το περιβάλλον εμείς και πρέπει να τους το παραδώσουμε καλύτερο...».